W trakcie leczenia ortodontycznego konieczne może okazać się zastosowanie wyciągów ortodontycznych. Czym są elastyczne wyciągi i jaki efekt można dzięki nim uzyskać? Czy korzystanie z gumek ortodontycznych jest zawsze niezbędne? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania.
Zakładanie aparatu ortodontycznego, kiedyś popularne jedynie wśród dzieci i młodzieży, teraz coraz częściej stosowane przez dorosłych, to nie tylko sposób na piękne i proste zęby, ale także, przy zastosowaniu odpowiednich technik, metoda na usunięcie wad zgryzu. Korekta zgryzu możliwa jest przy użyciu wyciągu ortodontycznego. Po co dokładnie się je zakłada?
Rodzaje wyciągów ortodontycznych
Wyciągi ortodontyczne – określane również jako gumki ortodontyczne i wyciągi elastyczne – to ruchome elementy aparatu ortodontycznego. O tym, czy pacjent będzie korzystał z gumek ortodontycznych, zawsze decyduje lekarz, biorąc pod uwagę wadę zgryzu i opracowany plan leczenia. Inaczej mówiąc, nie każda osoba zakwalifikowana do leczenia ortodontycznego będzie musiała korzystać z wyciągów ortodontycznych.
Najpopularniejsze wyciągi ortodontyczne, czyli wewnątrzustne, to niewielkie gumki. Są one dostępne w różnych rozmiarach i działają z różnymi siłami. Z tego względu o tym, jakie gumki ortodontyczne będzie używał pacjent, również decyduje ortodonta.
Wewnątrzustne wyciągi ortodontyczne różnią się między sobą rozmiarami oraz siłą, z jaką działają na szczękę i zęby. Wraz z postępem leczenia rodzaj stosowanych gumek ortodontycznych może się zmieniać. O tym, jakiego rodzaju wewnątrzustnych wyciągów ortodontycznych należy używać, decyduje ortodonta i takich zaleceń należy przestrzegać.
Wyciągi ortodontyczne zewnątrzustne stosuje się w bardziej skomplikowanych sytuacjach. Ze względu na swoją budowę i miejsce umieszczenia przyjmują formę odrębnego aparatu ortodontycznego.
Rodzaje wyciągów ortodontycznych
W gabinetach ortodontycznych stosuje się wyciągi ortodontyczne zewnątrzustne i wewnątrzustne. Te drugie to wspomniane już gumki ortodontyczne. Są one bardziej popularne niż wyciągi ortodontyczne zewnątrzustne i służą do wprowadzania zębów do łuku.
Do wyciągów ortodontycznych zewnątrzustnych należą headgear i maska twarzowa Delaire’a. Pierwszy z nich ma zastosowanie, gdy konieczne jest cofnięcie szczęki; drugi pozwala uzyskać efekt odwrotny – wysunięcie szczęki.
Jak działają wyciągi w aparacie ortodontycznym?
Aparat ortodontyczny składa się z kilku elementów – zamków, łuków ortodontycznych i ligatur elastycznych. Ich prawidłowe rozmieszczenie powoduje, że zęby przesuwają się w określonym kierunku. Jednym z aktywnych elementów są także wyciągi ortodontyczne. Oznacza to, że są one źródłem siły i oddziałują na zęby. Niekiedy ortodonci zalecają ich noszenie, aby zniwelować niepożądane działania.
Aby gumki ortodontyczne pomogły w skorygowaniu wady zgryzu, muszą być prawidłowo dobrane. Ponieważ są źródłem siły, konieczne jest ich prawidłowe używanie. Jeżeli pacjent nie będzie korzystał z wyciągów ortodontycznych w zalecony przez ortodontę sposób, to zaszkodzi sobie – wada zgryzu nie zostanie skorygowana, a nawet może dojść do jej pogłębienia.
Gdzie i jak umieszcza się wyciągi ortodontyczne?
Wyciągi do aparatu ortodontycznego zakłada się na haczyki, które na aparacie ortodontycznym umieszcza lekarz. W trakcie leczenia ortodontycznego konieczne może być kilkukrotne rozmieszczenie haczyków – wszystko zależy od opracowanej przez ortodontę ścieżki leczenia.
Najczęściej wyciągi ortodontyczne są umieszczane między górnym a dolnym aparatem ortodontycznym. Takie położenie gumek może skutecznie utrudniać codzienne czynności, np. mówienie lub jedzenie. Jeżeli jednak lekarz zalecił korzystać z wyciągów przez całą dobę, to warto się do tego zalecenia stosować. Mimo że jedzenie przy założonych wyciągach jest mało komfortowe, to przyczynia się do prawidłowego ułożenia zgryzu.
Wyciągi ortodontyczne – efekty
Celem leczenia ortodontycznego jest usunięcie wad zgryzu. O ile zadaniem zamków i łuków ortodontycznych jest wyprostowanie zębów, o tyle wyciągi ortodontyczne stosuje się po to, aby wyrównać zgryz. Inaczej mówiąc, gumki ortodontyczne sprawiają, że łuki zębowe prawidłowo się schodzą (są względem siebie dopasowane). To właśnie ten etap leczenia ortodontycznego jest najtrudniejszy i trwa najdłużej.
Rezultatem stosowania wyciągu ortodontycznego jest wyrównanie zgryzu. To – w połączeniu z wyprostowaniem zębów – pozwala uzyskać założony cel leczenia ortodontycznego.
To, jak długo trzeba nosić wyciągi ortodontyczne i czekać na efekty, zależy od czynników. Przede wszystkim od rodzaju wady zgryzu, a więc czy jest to tyłozgryz, przodozgryz czy zgryz otwarty. Ponadto wszystko zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta i jego systematyczności w zakładaniu, noszeniu i wymienianiu gumek ortodontycznych. Biorąc pod uwagę wszystkie te elementy, pożądane efekty mogą być widoczne po roku, a czasami nawet po dwóch latach leczenia ortodontycznego. O tym, jak często zmieniać wyciągi ortodontyczne decyduje ortodonta i należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń. To jedyny sposób na osiągnięcie celu, a także uniknięcie pogłębiania się wady zgryzu.
Ile czasu trzeba nosić wyciągi do aparatu?
Długość leczenia ortodontycznego zależy od kilku czynników, w tym przede wszystkim wady zgryzu. O tym, jak długo pacjent będzie korzystał z aparatu ortodontycznego i wyciągów ortodontycznych decyduje lekarz. Aby uzyskać optymalne efekty leczenia, należy ściśle przestrzegać zaleceń ortodonty. Dotyczy to także korzystania z wyciągów ortodontycznych.
Wyciągi ortodontyczne należy nosić nocą i jak najczęściej w ciągu dnia. Niektórzy pacjenci mogą mieć kłopot z korzystaniem z gumek ortodontycznych w dzień – w zależności od ich położenia, mogą one utrudniać mowę. W pierwszych dniach korzystania z wyciągów ortodontycznych może pojawić się również dyskomfort. W takiej sytuacji nie należy rezygnować z gumek ortodontycznych – ból oznacza, że zęby przemieszczają się w prawidłowym kierunku.
Wyciągi do aparatu ortodontycznego – zakładanie
Jeżeli masz wady zgryzu, które chcesz wyeliminować w trakcie leczenia ortodontycznego, ortodonta może zalecić Ci stosowanie dodatkowo wyciągów ortodontycznych. Jeśli tak się stanie, nie musisz się obawiać, że nie wiesz, jak je założyć – sprawdź jak to zrobić.
Aby leczenie ortodontyczne było skuteczne, ortodonta może zalecić korzystanie z wyciągów ortodontycznych. Ponieważ wyciągi ortodontyczne należy zmieniać kilka razy dziennie, to w dużej mierze efekty zależą od systematyczności pacjenta. Musi on też nauczyć się prawidłowego zakładania gumek ortodontycznych. Czy jest to trudne?
Pierwsze gumki ortodontyczne pacjenci zakładają podczas wizyty u ortodonty, po zaprezentowaniu tej czynności przez lekarza. Prawidłowe umieszczenie wyciągów ortodontycznych na haczykach nie jest skomplikowane, ale wymaga wprawy. Przez kilka pierwszych dni pacjenci często zakładają wyciągi ortodontyczne przed lustrem, korzystając ze specjalnego narzędzia, tzw. nakładacza.
Wyciągi ortodontyczne – jak często zmieniać?
Gumki ortodontyczne szybko tracą elastyczność. Z tego względu niezbędna jest ich systematyczna wymiana. W przeciwnym razie korzystanie z wyciągów elastycznych nie przyniesie oczekiwanego efektu, a to z kolei spowoduje, że leczenie będzie trwało dużej.
Jak często zmieniać wyciągi ortodontyczne? Zgodnie z zaleceniami specjalistów należy to robić nie rzadziej niż co 12 godzin. Najlepsze rezultaty osiągniemy, wymieniając gumki ortodontyczne regularnie, czyli 3-4 razy dziennie. Jeżeli ortodonta zdecydował, że leczenie ortodontyczne nie obejdzie się bez zastosowania wyciągów ortodontycznych, to powinniśmy wymieniać je po każdym posiłku i szczotkowaniu zębów.
Czy korzystanie z wyciągów ortodontycznych jest bolesne?
Aparat ortodontyczny może wywoływać dyskomfort w pierwszych dniach korzystania z niego. Nie inaczej jest w przypadku wyciągów ortodontycznych. To jednak, czy będziemy odczuwać ból, w dużej mierze zależy od indywidualnych predyspozycji. Ból może pojawiać się podczas nieregularnego korzystania z wyciągów ortodontycznych. Wówczas bowiem zęby stawiają większy opór, a to z kolei wywołuje nieprzyjemne uczucie.
Wyciągi ortodontyczne służą do usuwania wad zgryzu, a więc przyczyniają się do zmiany ułożenia zębów względem siebie. Z uwagi na złożoność tego procesu, podczas leczenia ortodontycznego może pojawić się ból. O ile nie da się całkowicie wyeliminować dyskomfortu, szczególnie w początkowej fazie leczenia, o tyle poprzez systematyczność używania wyciągów ortodontycznych, do czego warto się przyłożyć, można go w późniejszym czasie uniknąć.
Jeżeli po założeniu gumek ortodontycznych, pojawi się ból, nie należy ich ściągać. Warto się zmobilizować i przeczekać. Po kilku dniach ból ustąpi. Zdejmowanie wyciągów ortodontycznych nie tylko spowolni efekty leczenia (w najgorszym przypadku nawet zatrzyma), ale może spowodować regularne pojawianie się dyskomfortu, po każdorazowym założeniu wyciągów ortodontycznych po przerwie.
